Dünyanın En Yeni Ülkesi Hangisidir?

Her gün durduk yere yeni ülkeler ortaya çıkmıyor. Bir bölgenin kuruluşu gerçekleştiğinde bağımsız bir ülke olduğunu beyan etse bile dünyanın geri kalanı tarafından her zaman tanınmayabilir. Dünyada uluslararası olarak tanınan en yeni ülke; 9 Temmuz 2011’de bağımsızlık ilan eden Afrika kıtasındaki Güney Sudan ülkesidir.

Peki yeni ülkeler nasıl ortaya çıkıyor? Resmi bir kural olmamasına rağmen uluslararası hukukta yer alan genel kabul görmüş kriterler neler?

1933 Montevideo Sözleşmesinde bir devletin dört kriteri karşılaması gerektiği belirtilmiştir.

Bunlar:

# Kalıcı bir nüfusa sahip olmak

# Bölge sınırlarını tanımlamak

# Bir hükümete sahip olmak

# Diğer devletlerle anlaşma yapma yetisine sahip olmak

Ayrıca bir grup insanın kendi devletini kurduğu ve kendi hükümetini seçtiği süreç olan özerklik kavramı 1945 yılından itibaren Birleşmiş Milletler belgelerinde ve beyanlarında yer almıştır.

Yine de yukarıda belirtilen kriterlerin karşılandığı görülse bile uluslararası olarak tanınan bağımsızlık önceden kesin olarak belirlenmiş bir sonuç vermemektedir.  Kriteri sağlayıp dünyanın diğer ülkelerinde resmi bir tanınma kazanamamak da söz konusudur. Örnek: Kosova

Güney Sudan başlangıçta Mısır ve İngiltere tarafından yönetildikten sonra 1956’da bağımsız hale gelen Sudan‘ın güney kısmıydı.

Sudan’ın nüfusu oldukça çeşitliydi; Sudan’ın kuzey ve güney kesimlerinin nüfusu arasında çarpıcı bir fark vardı: Kuzeyi, çoğu Arap olan ve Arap olarak tanımlanan; güneyli insanlar ise eğitimli, farklı dine ve etnik kökene mensup olan insanlardı. Fakat Güney Sudan tüm farklılıklarına rağmen Arapların ve kendi dininden olmayan Müslümanların egemenliği altındaydı.

Kuzeyde bulunan bağımsızlık öncesi ve sonrası yönetimler özellikle güneydeki nüfusun marjinalleşmesine yol açan Sudan’daki çeşitli siyasi durumları kabul etmekte zorlanıyordu. Sudan’ın beklenen bağımsızlığı yaklaşırken 1954’te oluşturulan yeni yönetimde çok az temsil edilen Güney Sudan, kuzey merkezli hükümetin kendi bölgesi üzerinde tamamen hakimiyet kuracağından korkuyordu.

Artan gerilimler silahlı direnişe ve 1955-72 ve 1983-2005 yıllarında gerçekleşen iki uzun iç savaşa neden oldu.

Kuzey ve güney arasındaki uzun süredir devam eden anlaşmazlığı sona erdirmek için hazırlanan uluslararası destekli 2005 Barış Anlaşması, Güney Sudan’a yarı-özerk statüsünü kazandırdı. Altı yıl içinde de bağımsızlık konusunda referandum yapılmasına vesile oldu. Referandum Ocak 2011’de gerçekleşti; seçmenlerin yüzde 99’u bağımsızlığı seçti ve uluslararası toplumun desteğiyle Güney Sudan o yıl bağımsızlık ilan etti.