Hepimizin başına gelmiştir. Bir öğün yersin, belki de hiç düşünmeden, ama sonrasında miden fena halde bozulur. Bir daha o yemeği hayal bile edemezsin. İşte bu tuhaf duruma psikologlar Garcia etkisi diyor. Peki, nedir bu Garcia etkisi ve neden bazı yiyeceklerden uzun süre uzak durmamıza sebep olur?
Garcia Etkisi Nedir?
Garcia etkisi , belirli bir yiyeceği yedikten sonra mide rahatsızlığı yaşayan bir kişinin, bu yiyeceği uzun süre tekrar yememesi durumunu açıklar. Bu durum, adını Amerikalı psikolog John Garcia’dan alır. Garcia, hayvanlar üzerinde yaptığı deneylerde, mide rahatsızlığına neden olan bir yiyeceği bir kez tüketen hayvanların, gelecekte aynı yiyeceğe karşı nasıl bir tiksinti geliştirdiğini gözlemlemiştir.
Beynin Savunma Mekanizması
Peki, neden böyle bir şey oluyor? Aslında oldukça mantıklı. Beynimiz, vücudumuzu korumak üzere programlanmıştır. Bir yiyecek yedikten sonra mide rahatsızlığı yaşadığında, beynimiz bu yiyeceği tehlikeli olarak kaydeder. Tıpkı zehirli bir mantarı bir kez yiyip zehirlendikten sonra, bir daha o mantara dokunmak istememek gibi. Bu şekilde, beynimizin savunma mekanizması devreye girer ve bizi potansiyel tehlikelerden korur.
Garcia Etkisi ve Anılar
Yiyeceklerle ilgili kötü bir deneyim , tıpkı kötü bir anı gibi zihnimizin bir köşesine kazınır. Belki bir tatilden dönerken yediğin o deniz ürünü tabağı, belki de bir arkadaşının doğum gününde tattığın o pasta… Her ne olursa olsun, bu yiyecekler artık senin için sadece birer yemekten ibaret değildir. Onlar, aynı zamanda kötü bir deneyimin sembolüdür.
Tat ve Koku
Tat ve koku , hafızamızda en güçlü yer eden duyulardan ikisidir. Bir yiyeceği görmesek bile kokusunu almak, bizi o kötü deneyime geri götürebilir. Hatta bazen, aynı tat ve koku kombinasyonunu başka bir yemekte algılamak bile benzer bir tiksinti yaratabilir. Yani, Garcia etkisi sadece belirli bir yiyecekle sınırlı kalmak zorunda değildir.
Garcia Etkisi ile Başa Çıkmak
Peki, bu durumla nasıl başa çıkabiliriz? İlk adım, bu durumun tamamen normal ve biyolojik bir tepki olduğunu kabul etmektir. Ancak, eğer bu durum günlük yaşamını olumsuz etkiliyorsa, yavaş yavaş o yiyeceği tekrar denemeye çalışabilirsin. Küçük bir lokma veya tadımlık bir deneme, beyninin bu yiyeceği yeniden değerlendirmesine yardımcı olabilir. Zamanla, bu yiyecekle ilgili tiksinti azalabilir.
Sonuç
Garcia etkisi , beynimizin bizi korumak için geliştirdiği etkili bir savunma mekanizmasıdır. Yenilen bir yemeğin mideyi bozması durumunda, o yiyeceğe karşı duyulan tiksinti, aslında bizi gelecekte benzer deneyimlerden korumak için devreye girer. Ancak, bu durumu aşmak ve eski favori lezzetlerimize geri dönmek de mümkündür. Unutma, zaman ve sabır bu süreçte en iyi dostun olacaktır.
