Covid-19 salgın hastalık dönemimde malum hepimiz evdeyiz. #Evdekal çağrılarına uyarak hepimiz evimizden çıkmıyoruz. Sürekli evde kalınca da gerçekten sıkılıyoruz. Film-dizi bir yere kadar… Bir süre kitap okumaya sardırdım. Bende bir özellik vardır; o da okuduğum kitabın yazarı hakkında bilgi edinmek. Anselme Bellegarrigue hakkında detaylı bilgi bulamayınca Türkçe-yabancı kaynakları okuyup bir yazı hazırladım. Belki benim gibi yazar hakkında bilgi edinmek isteyenler için faydalı olur diye düşündüm.
Anselme Bellegarrigue’in bir yapıtı olan Anarşist Manifesto (Dünya’nın İlk Anarşist Manifestosu), anarşizmin ilk manifestosu olarak tanınır. 1850 yılında kendini ilk kez anarşist ilan eden Pierre Joseph Proudhon’un What is property? (Mülkiyet Nedir?) taslağının yayımlanmasından 10 yıl sonra yazılmıştır. Sharif Gemie’nin düzenlediği 42 sayfalık bir kitapçık halinde yayımlanmıştır.
Anselme Bellegarrigue Kimdir?
Doğum tarihi bilinmiyor; Vikipedi sayfasına göre 1813 yılı – farklı kaynaklarda 1820-25 yılları arasında Fransa’nın Toulouse bölgesinde doğduğu tahmin ediliyor. Ölüm tarihi de net bilinmiyor; Vikipedi sayfasında 1869 olarak yazıyor. Orta Amerika’da bir yerlerde öldüğü varsayılıyor.
Anselme Bellegarrigue, Fransız bireyci anarşisttir. 1848 Fransız Devrimi’ne katılmıştır. Anselme Bellegarrigue’in çocukluğu ve genç yetişkinliği hakkında çok fazla şey bilinmemektedir. Yakın arkadaşı Ulysse Pic‘in aktardığına göre bir süre Fransa’da Lycée d’Auch’da kalmıştır daha sonra kendi eğitimini vermek ve fikirsel gelişimini sağlamak için seyahatler etmiştir.
1846-1848 arasında Kuzey Amerika’yı ziyaret ettiği bilinmektedir. New York, Boston, New Orleans ve Batı Hint Adaları ziyaret ettiği yerler arasındadır. Muhtemelen bu seyahatler onu demokrasi ve bireysel özgürlükler konusunda geliştirmiştir.
Bireyci anarşizm temsilcilerinden katalan tarihçisi Xavier Diez, Bellegarrigue‘nin Amerika Birleşik Devletleri’nde yaptığı seyahatler sırasında “(Henry David) Thoreau ve (Josiah) Warren okuyup onlardan esinlendiğini” söyler.
Anselme Bellegarrigue, Louis-Philippe’nin saltanatını sona erdirecek olan olaylardan bir gün önce 21 Şubat 1848’de Fransa’ya geri dönüp isyana katılmıştır. Monarşinin yıkılıp yerine cumhuriyetin kurulması konusunda düş kırıklığı yaşadığı bilinmektedir. Bu dönem de dahil hiçbir zaman eleştirmeyi bırakmamıştır.
Hotel de Ville’in dışındaki genç bir Ulusal Muhafız, Bellegarrigue’e bu sefer işçilerin zaferinin ellerinden alınamayacağını söyler. “Çoktan zaferinizi elinizden aldılar” diye cevaplar Bellegarrigue. “Hükümeti belirlemediniz mi?”
Krallığın yıkılması – cumhuriyet kurulması nedeniyle Amerika’ya gitmiş. El Salvador’da hükümet içinde görev almıştır. Honduras’ta öğretim görevliliği yaptığı yönünde söylentiler de vardır. O dönemde bilgi edinmek bir hayli zor olduğundan akıbeti hakkında kesin bilgi yoktur.
Tarihi döneme bir devrim demeyi reddetmiştir. Devrim bir hükümetin değil tüm hükümetin harabesi olması gerektiğini savunur.
“Demokrat emir veren değil, itaatsizlik eden kişidir” der…
“Şimdiye dek tiranların varolduğuna
İnandın lakin yanılıyorsun:
Sadece köleler vardır,
Hiç kimse itaat etmediğinde
Hiç kimse emir veremez.”
“Anarşi düzendir, hükümetse iç savaş…”
Bellegarrigue’in Anarşizmi
Anarşist tarihçi George Woodcock’a göre “Bellegarrigue, bireyci anarşizm anlamında Max Stirner’a yakın durduğunu söyler. 1848’in tüm siyasi devrimcilerinden ayrılmıştır. Kendi fikirlerine benzediği ve hatta daha fazlasını söylediğini düşündüğü Proudhon’dan etkilenmiştir diyebiliriz. Proudhon’dan etkilendiği söylesek de onun söylemleri daha bireycidir. Bu yüzden Max Stirner’a daha yakındır. Etkilendiği ve görüş olarak yakın olduğu kişiler bu yüzden farklıdır.
Bellegarrigue’in ” sivil itaatsizlikle devrim anlayışı, Bellegarrigue’in Amerika’da (Henry David) Thoreau’nun fikirlerinden etkilenmiş olabileceğini düşündürmektedir.
Zaman zaman Bellegarrigue tekbencilik egoizmi savunmuştur.
“Her şeyi inkar ediyorum; sadece kendimi onaylıyorum … “
“Ben varım, bu pozitif bir gerçektir. Geri kalan her şey soyut ve Matematiksel X’in bilinmeyenin bir parçasıdır…”
Toplum düşüncesinde merkezi anarşist geleneğe ve “ilkel bir varoluş“a bağlı kalmıştır.
Yararlandığım Kaynaklar:
6:45 İlk Anarşist Menifesto Kitabı