Neden ‘iyi bir insan’ olmak böyle kötü bir şey gibi geliyor? Modern dünyada, iyi ya da kibar olmaya çalışmak her türlü olumsuz duruma yol açtığı için mi acaba? Resmen daha iyi biri olmak ‘kötü’ bir övgü terimi haline gelmiş. En sünepe ve ezik tipler için kullanıldığını fark ediyorsunuz değil mi? Bunu fark eden tek kişi ben olamam…
Yine de iyi insan olma; birey ve toplum için sağlıklı olma kadar hayati, hatta daha da önemlidir. Zinde olmak ve fit kalmak için spor salonuna gitmekle ilgili bir sorunumuz yokken, birinin daha iyi olmak için ‘gayret göstermesini’ önermek çok garip hatta komik geliyor.
Sizin sadece iyi olduğunuzu (veya olmadığınızı) varsayıyoruz ama egzersiz yapmıyorsunuz. Bu dışarıdan bakınca çok yanlış görünüyor. Tıpkı fiziksel kaslarımızın çalıştırılmaya ihtiyacı olduğu gibi iyilik için ve iyi insan olmak için de çalışmanız gerekiyor.
Gelecek için – daha iyi insan olmak için- düzenli olarak kendimizi geliştirmemiz gerekiyor. Hayatı bir başkasının gözüyle hayal etmek, zorluklarla baş etmek, pratik diplomasi diline sahip olmak ve umutsuzluğa kapılmamayı öğrenmeye çalışmalıyız.
Aristoteles, iyi olmanın on iki erdemi uygulamak anlamına geldiğini düşünüyordu.
İyi insan olmak için bilimsel bir cevap yok; ancak aşağıdaki liste iyi olma çabalarımızı yönlendirecek yeterliliğe sahip gibi görünüyor. Hepimiz daha iyi yaşamlar istiyoruz; şimdiye kadar çok azımız daha iyi insan olmaya karar verdik.
Modern Çağ İçin Sekiz Erdemli Davranış
1) Esneklik: İşler karanlık göründüğünde ve sarpa sardığında bile devam etmek, ters durumların normal olduğunu kabul etmek, insan doğasının zor olduğunu hatırlamak. Başkalarını korkularımızla korkutmamak…
2) Empati: Başka bir kimsenin ıstırabı ve kendine has deneyimleriyle doğrudan bağlantı kurmak. Başkası olma cesareti ve kendine dürüstlükle bakmak.
3) Sabır: Öfkemizi yitiririz çünkü her şeyin mükemmel olması gerektiğine inanırız. Hala yanlış olan bazı durumlarla daha az başa çıkabiliyoruz; trafik, soygun, diğer insanlarla zorlu ilişkiler gibi… Olayların nasıl olduğu konusunda daha gerçekçi hale gelerek daha sakin olmalıyız.
4) Fedakarlık: İnsanoğlu olarak kendi adanmışlığımızı aramaya mecburuz; fakat aynı zamanda mucizevi bir yeterliliğe de sahibiz. Çoğu zaman bir başkası adına kendi isteklerimizden vazgeçmek için tereddüt etmiyoruz. Bu özelliğimizi geliştirmeli ve iyi insan olma yolunda daha iyi kullanmalıyız.
5) Kibarlık: Kibarlığın kötü bir adı vardır. Hele Türkiye’de kibar insanları salak yerine koyup ezen insan çok. Ezik ve sünepe göründüğü için kibar erkekleri Türk kızları da tercih etmez. Onlara göre erkek kibar değil maganda olmalı; sonunda televizyonda nasıl öldürüldüklerini izliyoruz.
Pratikte kullanacağımız kibarlık kurallarını öğrenmeliyiz. Medeniyet kuralları, nezaket, hoşgörü deyince akla siz gelmelisiniz. Aynı zamanda dünya görüşünüze uymayan insanlarla birlikte yaşama ve zıt kişiliklerle yaşama kapasitenizi geliştirmelisiniz. Bunu becerebilirseniz kibarlık adına çok gelişirsiniz.
6) Mizah: Durumların ve insanın kendisinin komik yönlerini görmesi çok ciddi gelmeyebilir; ancak bilgeliğin ayrılmaz bir parçasıdır. Mizah yeteneği zeka göstergesidir ayrıca diğer erdemli davranışlarla bütün olarak değerlendirilmelidir. Empati yeteneğinizi mizah ile süslerseniz daha komik olabilirsiniz. Sabrınızla mizah yeteneğiniz birleşirse kötü bir olayda bile eğlenebilirsiniz.
7) Kişisel farkındalık: Kendini tanımak, başkalarını sıkıntı ve ruh halimiz için suçlamamaya çalışmaktır. İçimizde neler olup bittiğini ve gerçekte dünyaya ait olanı anlayabilmek demektir.
8) Umut: Bir gün olabileceğini ummak demektir. Hala yolun başlangıcındasınız. Yaşlandıkça çaresizlik çok daha kolay hale gelir, neredeyse kişiliğimize yerleşir. Karamsarlık, çaresizlik çok derin olmamalı ve umut dolu olmalıyız.