Hipergami

Erkeklerin içgüdüleri çok eşliliğe, kadınlarınki ise hiper eşliliğe eğilimlidir. Bilmeyenler için hipergami; kadınların sürekli olarak erkeklerle takas yapma konusundaki doğuştan gelen eğilimidir. Kelimenin kökeni Yunancadır (hyper ‘yukarıda’ ve gamos ‘evlilik’ anlamına gelir) ve başlangıçta kadınların “evlenme” eğilimine atıfta bulunur ancak evlilik dışı ilişkiler için de aynı derecede geçerlidir.

Bütün erkeklerin çok çeşitli doğurgan kadınlarla çiftleşmek için doğal bir dürtüsü olsa da (çünkü evrimsel tarihimizde bu tür davranışlar gen çoğaltma şansımızı artırmıştır), kadınların mümkün olan en yüksek kaliteli erkekle ilişki kurmak için buna karşılık gelen bir biyolojik dürtüsü vardır. Kısaca erkekler çok kadın ister, kadınlar gerçekten harika bir erkek ister.

Erkeklerin ve kadınların cinsel çıkarları bu nedenle sürekli olarak çatışır ve rekabet doğası gereği sıfırdır; bir cinsel stratejinin başarılı olması için diğerinin engellenmesi gerekir. Kadınlar bir erkekten özel taahhüt alma şeklindeki üreme amaçlarını gerçekleştirecekse, erkek aynı anda bir haremi hamile bırakma şeklindeki üreme hedefini gerçekleştiremez ve bunun tersi de geçerlidir.

İki stratejiden hangisinin geçerli olduğu tarih boyunca çeşitlilik göstermiştir. Belirli dönemlerde ve belirli alanlarda erkekler gerçekten de bazı çağdaş toplumlarda hala olduğu gibi çokeşli doğalarını şımartmakta özgürdüler. Bununla birlikte mevcut sanayileşmiş dünyada kadınların üreme çıkarları en çok fayda sağlıyor. Çok eşlilik yasaklanmıştır ve tek eşlilik şiddetle teşvik edilirken hiper eşlilik önerilmemektedir. Böylece kadınlar doğal biyolojik zorunluluklarını erkekler pahasına yerine getirmekte özgürdürler.

İki kabile arasındaki silahlı bir çatışmayı hayal edin. Erkeklere ne oldu ve kadınlara ne oldu? Her kabileden erkekler birbirleriyle savaştı ve erkeklerin kaybeden tarafları genellikle çocuklarıyla birlikte öldürüldü. Ancak kadınlar çiftleşme amacıyla tutuldu. “Düşmanla yatmaktansa ölmeyi yeğlerim” türünden kabilesine sonsuz biat eden kadınlar öldürüldü. Böylece kadınlar kocalarını, babalarını ve erkek kardeşlerini öldüren erkeklerle (bazen isteksizce bazen de istemeyerek) çiftleşme konusunda belirli bir istek geliştirdiler.

Tek eşlilik daha sonra gelişmiş uygarlıkları teşvik ettiği ve toplumu istikrara kavuşturduğu için gelişti. Tek eşlilik aynı zamanda bir çocuğun büyüyebileceği en sağlıklı ortamdır (çünkü hem bir anneye hem de bir babaya sahip olmak çocuğun güvenliğini ve kaynaklara erişimini iyileştirmiştir); bu da tek eşli kabilelerde daha yüksek hayatta kalma oranları anlamına gelmektedir.

Hem erkek çok eşliliği hem de kadın hiper eşliliği, DNA’mızın devamını daha iyi sağlamak için yıllar içinde geliştikleri sürece tamamen doğal ve sağlıklı tercihlerdir. Diğer her şey eşit olduğunda elde edebileceği en başarılı ve mümkün olan en yüksek statülü erkekten çocukları olan bir kadının (statü ve başarı kuşkusuz yıllar içinde çeşitli anlamlara geldi) genlerini aktarma şansı daha yüksekti. İlk önce bir erkekten çocuk sahibi olduktan sonra diğerinin çocuğunu doğuran bir kadın ancak bir sonraki erkeğin daha yüksek statüde olması durumunda genetik bir avantajdan yararlandı.

Tersine, bir erkek ne kadar doğurgan kadınla flört ederse genlerini aktarma şansı o kadar artar. Örneğin; boyun eğdirdiği ve öldürdüğü erkeklerin eşlerini ve kızlarını on yıllarını harcayan ve binlerce genç kadından oluşan bir harem inşa eden Cengiz Han, üreme açısından belki de tarihin en başarılı adamıydı: A. Chris Tyler-Smith tarafından yönetilen 2003 araştırması yaşayan tüm erkeklerin % 0,5’inin, toprakları ve rahimleri istila eden büyük Moğol istilacısının doğrudan torunları olduğunu buldu.

Hipergami, erkeklerin ve kadınların farklı sevmesinin de nedenidir. Yalnızca erkekler bir eşi koşulsuz olarak gerçekten sevebilir. Kadınlar değil.

Bir kadının sevgisi her zaman koşulludur. Bir erkek bir kadının kendisini olduğu gibi sevmesini istediğini söylediğinde kastettiği sevgi yalnızca annesinin ona verebileceği türdendir. Annen seni koşulsuz sevebilecek tek kadındır.

Vahşi geçmişimizde, yaşlanan ve şişman karısına aşık olan ve ardından onu terk eden bir adam ortak çocuklarının hayatta kalmasını tehlikeye atardı. Böylece doğa, erkeklerin artık gençliklerindeki kadar estetik olarak hoş olmadıklarında bile eşlerini terk etmemelerini sağlamak için arızaya karşı güvenli bir mekanizma bıraktı; koşulsuz sevgi.

Öte yandan diyelim ki sakat kalmış ve tüm tedarik kabiliyetini (kadınlarda histerektomiye eşdeğer erkek) kaybetmiş bir erkeğe aşık olan bir kadın, genlerini geçirme şansını ciddi şekilde sınırlayacaktır. Kadınlar daha doğrusu kadın genleri çocuklarını besleme ve koruma kapasitesi olmayan bir erkeğe mantıksız bir şekilde bağlanmayı göze alamazdı. İşte bu yüzden doğa, kadınlar için ters bir güvenlik önlemi bıraktı; koşullu sevgi.

Gerçek şu ki tüm kadın sevgisi şu ya da bu şekilde koşulludur ve bir erkek asla kim olduğunu ne olduğundan ayıramaz. Kadınlar erkeklerle ya zaten ortaya çıkmış başarılar temelinde ya da bu tür başarılar için potansiyel temelinde evlenir. Gelecek vaat eden bir adama âşık olan ve onunla genç yaşta evlenen bir kadın aslında ona bir şans veriyor…

Şimdi, kalp meselelerinde çok hesapçı ve pragmatik oldukları için kadınları aşağılamaya başlamadan önce şunu unutmayın: a) hipergami, kadınların çocuk doğurma açısından sahip olduğu daha büyük fiziksel sorumluluklar ve riskler ışığında tamamen rasyonel bir üreme stratejisidir ve b) bu, aslında medeniyet için harika. Kadınlar ellerinden geldiğince kaynak açısından en zengin erkekleri bulmaya çalışıyorlar ve bu yüzden cep telefonlarımız, senfonilerimiz ve sürücüsüz arabalarımız var. Brad Pitt’e benzemeyen adamlar hala kaliteli bir eş bulmak istiyorlardı; bu da görünüşten başka bir şeyi masaya getirmeleri gerektiği anlamına geliyordu. Böylece dışarı çıktılar ve kendileri (ve diğerleri) için daha fazla kaynak yarattılar.

Kadınlar her zaman en kaliteli erkeklere akın ettiğinden bu, erkekleri sürekli olarak iyileştirmeler için çaba göstermeye iter. Kendilerini geliştirmek, dünyayı geliştirmek, faydalı araçlar yaratmak, güzel sanat eserleri yaratmak, hareketli şarkılar yazmak vb.

Hipergami sonsuza kadar sürmez. Genellikle daha kaliteli bir eş bulma dürtüsü, bir kadın kendisininkinden daha yüksek bir statüye sahip bir erkek bulduğunda durur. Kadınlar daha iyisini yapamayacaklarını hissettiklerinde hipergamöz dürtülerine göre hareket etmeyi bırakırlar. Bu, daha geç evlenen çiftler arasında boşanma oranlarının neden daha düşük olduğunun en belirgin açıklamasıdır: (Amerika Birleşik Devletleri’nde tüm boşanmaların üçte ikisini başlatan) kadınların daha az seçeneği vardır çünkü erkeklerden daha fazla şehvetli bakışlar görmezler.

Kadın hipergamisi, bir kadının bir erkeği umursamadığı ve çok uzun süredir birlikte olsalar bile daha iyi bir erkek gelirse onu terk edeceği anlamına mı geliyor?

Evet, tam olarak bu anlama geliyor. Erkeğine elde edebileceğinin en iyisi olduğuna inandığı sürece sadıktır. Daha iyisini yapabileceğine inandığı anda biter. Kadınlar bir erkeğin mücadelelerini umursamaz. Bitiş çizgisinde bekler ve kazananı seçer. Daha yeni ve daha güçlü bir şampiyon ortaya çıkarsa ona gider. Boşanma oranlarına bakın. Şu anda boşanmaların %70’inden fazlası kadınlar tarafından başlatılıyor.