Kıymetli kardeşlerim, bu meseleye dair rivayetleri inceleyerek sizlere açıklık getirmek isterim.
Bismillahirrahmanirrahim…
Ebu Cehil’in putunun konuştuğuna dair anlatılan bu kıssa, İsmail Hakkı Bursevi hazretlerinin Ruhu’l-Beyan tefsirinde yer almaktadır. Ancak burada dikkat çekilmesi gereken bir husus vardır: Bu kıssa, “hikâye edilir ki” ifadesiyle aktarılmış ve herhangi bir sağlam kaynak ya da senet belirtilmemiştir. Bu da rivayetin sıhhatine dair şüphe uyandırmaktadır.
Rivayete göre olay şu şekilde gerçekleşmiştir: Bir şeytan, Ebu Cehil’in putunun içine girerek, putu hareket ettirmiş ve Hz. Peygamber (s.a.v.) hakkında çirkin sözler söylemeye başlamıştır. Bunun üzerine Allah Teâlâ, bir cine emir buyurarak bu şeytanı öldürmesini istemiş, cin de bu emri yerine getirmiştir. Ertesi gün insanlar putun etrafında toplanmış, ancak bu kez put dile gelerek şöyle demiştir: “Lâ ilâhe illallah Muhammedün Resulullah. Ben, hiçbir fayda ve zararı olmayan bir putum. Allah’la birlikte bana tapanlara yazıklar olsun.” Bu sözleri duyan Ebu Cehil, öfkeyle ayağa kalkmış ve “Muhammed artık putları da büyülemeye başladı!” diyerek putunu kırmıştır.
Aziz kardeşlerim, bu rivayeti değerlendirirken şu hususları göz önünde bulundurmalıyız:
- Rivayetin sıhhati: Bursevi hazretleri bu kıssayı “hikâye edilir ki” diyerek nakletmiştir. Bu ifade, kıssanın sağlam bir senede dayanmadığını göstermektedir. Ayrıca, muteber hadis ve siyer kaynaklarında bu olaya dair bir bilgi bulunmamaktadır.
- Kıssanın anlamı: Eğer bu rivayet sahih kabul edilirse, bu olay Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) mucizelerinden biri olarak değerlendirilebilir. Zira Allah Teâlâ, dilediği zaman cansız varlıkları konuşturabilir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de taşların Allah’ı zikrettiği ve kıyamet gününde ellerin, ayakların şahitlik edeceği bildirilmektedir.
Sonuç olarak, bu kıssa, kaynak ve senet açısından zayıf görünmektedir. Ancak, İslam’ın temel inanç esaslarına aykırı bir durum içermediği için, sahih olduğu takdirde Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) mucizelerinden biri olarak kabul edilebilir.
Rabbim bizleri doğru yoldan ayırmasın, hakikati anlamayı ve yaşamayı nasip eylesin. Selam ve dua ile…
