Alerjik Rinit (Saman Nezlesi)

Çok fazla hapşırıyorsanız, burnunuz sıklıkla akıyor veya tıkalıysa; gözleriniz, ağzınız, cildinizde sıklıkla kaşıntı hissediyorsanız milyonlarca insanı etkileyen bir durum olan alerjik rinitiniz olabilir. Bu yazımda alerjik rinit ya da halk arasında bilinen adıyla saman nezlesi hakkında bilgiler aktaracağım.

Genel Bakış

Genellikle saman nezlesi olarak bilinen alerjik rinit, burnu etkileyen bir grup semptomdur. Ancak adı sizi yanıltılmasın – semptomlar için samanlara maruz kalmanıza gerek yoktur. Saman nezlesi ateşe neden olmaz.

Alerjik rinit, vücudun bağışıklık sistemi hassaslaştığında gelişir ve çoğu insanda tipik olarak hiçbir soruna neden olmayan bir ortamda çevreye aşırı tepki verir.

Alerjik rinit iki farklı şekilde ortaya çıkar:

Mevsimsel: Mevsimsel alerjik rinit belirtileri ilkbahar, yaz ve erken sonbaharda ortaya çıkabilir. Genellikle havadaki küf veya çim, ağaç ve yabani otlardan gelen polenlere karşı alerjik duyarlılıktan kaynaklanır.

Yıllık: Alerjik riniti olan kişiler yıl boyunca semptomlar yaşarlar. Genellikle toz akarları, evcil hayvan kılı veya kepek, hamamböceği veya küf buna neden olur. Altta yatan veya gizli gıda alerjileri nadiren burun semptomlarına neden olur.

Bazı insanlar nadirde olsa her iki tipte rinit yaşayabilir; uzun yıllar süren semptomlar belirli polen mevsimlerinde daha da kötüleşir.

Saman Nezlesi Belirtileri

• Burun Akması
• Kaşınan Gözler, Ağız, Cilt
• Hapşırma
• Tıkanık Burun
• Yorgunluk (genellikle burun tıkanıklığı sonucu düşük kaliteli uyku nedeniyle olur)

Saman Nezlesi Tetikleyicileri

• Çimen, ağaç ve yabani otlardan gelen polenler gibi dış mekan alerjenleri
• Evcil hayvan tüyü veya kepek, toz akarları ve küf gibi alerjenler
• Sigara dumanı, parfüm ve dizel egzoz gibi tahriş edici maddeler

Saman Nezlesi Yönetimi ve Tedavisi

• Yüksek polen dönemlerinde pencereleri kapalı tutun; evinizde ve arabanızda klimayı kullanın.
• Poleni gözünüzden uzak tutmak için dışarıda gözlük veya güneş gözlüğü kullanın.
• Toz akarlarına maruz kalmayı sınırlamak için “akar geçirmez” yatak örtüleri ve küfü kontrol etmek için nem giderici kullanın. (Küf kokuyorsa, muhtemelen küfünüz vardır).
• Herhangi bir hayvanı sevdikten sonra ellerinizi yıkayın ve alerjik olmayan bir kişinin evcil hayvan bakımına tercihen iyi havalandırılmış bir alanda veya dışarıda yardım etmesini sağlayın.

Alerjik rinit aşağıdaki durumlara sebebiyet verebilir:

• Konsantrasyon ve odak azalması
• Azalan karar verme kapasitesi
• Bozulmuş el-göz koordinasyonu
• Bazı şeyleri hatırlama sorunları
• Sinirlilik
• Uyku bozuklukları
• Yorgunluk
• Kaçırılan iş veya okul günleri
• Trafik kazaları

Alerjik rinitli çocukların ebeveynleri alerji mevsimi boyunca çocuklarının daha huysuz ve sinirli olduğunu söyler. Çocuklar semptomlarını her zaman sözlü olarak ifade edemedikleri için rahatsızlıklarını okulda ve evde abartı hareket ederek ifade edebilirler.

Kulak, burun veya boğaz probleminin neden olduğu sinirlilik veya diğer semptomların dikkat eksikliği bozukluğu ile karıştırılmaması önemlidir. Uygun tedavi ile semptomlar kontrol altında tutulabilir ve öğrenme ve davranıştaki aksaklıklar düzeltilebilir.

Alerjik rinit semptomlarının başka nedenleri de vardır; en geleneksel olanı soğuk algınlığıdır – bulaşıcı rinit örneği. Çoğu enfeksiyon nispeten kısa ömürlüdür ve semptomlar üç ila yedi gün içinde düzelir.

Birçok insan tekrarlayan veya kronik burun tıkanıklığı, aşırı mukus üretimi, kaşıntı ve alerjik rinite benzer diğer burun semptomlarına sahiptir. Bu durumlar bir alerji nedeni olmayabilir.

Alerjik Rinit Teşhisi

Bunu en iyi teşhis edecek kişi alerji uzmanıdır. Derhal bir alerji uzmanına başvurmalısınız. Muhtemelen alerji uzmanı size cilt testi uygulayacaktır.

İki tür cilt testi vardır:

Prick veya scratch testi: Bu testte, olası bir alerjenin küçük bir damlası cilde batırılır veya çizilir. Perkütan test olarak da bilinen bu test en yaygın cilt testi türüdür. Sonuçlar 10 ila 20 dakika içinde ortaya çıkar.

İntradermal test: İnce bir iğne kullanılarak deri altına az miktarda olası bir alerjen enjekte edilir. Yaklaşık 20 dakika bekledikten sonra bölgenin reaksiyon verip vermediği kontrol edilir. Bu test tipik olarak batma veya çizilme testinden daha hassastır.

Alerji Yönetimi ve Tedavisi

Kaçınma:

İlk yaklaşım, semptomları tetikleyen alerjenlerden kaçınmak olmalıdır.

# Polenler zirvede olduğunda, genellikle sabah ve akşamın erken saatlerinde (bu durum bitki polenine göre değişebilir) rüzgar etrafında polen üflerken mümkün olduğunca içeride kalın.

# Polen ve küfleri eve çekebilen pencere fanları kullanmaktan kaçının.

# Polenlerin gözlerinize girmesini en aza indirmek için dış mekanlarda gözlük veya güneş gözlüğü kullanın.

# Kıyafetleri açık havada kurumaya asmayın; polen havlu ve çarşaflara yapışabilir.

# Gözlerinizi ovmamaya çalışın; bunu yapmak onları tahriş eder ve belirtilerinizi daha da kötüleştirebilir.

# Pencereleri kapalı tutun ve arabanızda – evinizde klima kullanın. Klima ünitenizi temiz tuttuğunuzdan emin olun.

# Özellikle yatak odasında toz akarlarına maruz kalmayı azaltın. Yastıklar, yorganlar ve yorganlar ile şilteler ve kutu yaylar için “akar geçirmez” kapaklar kullanın. Sıcak su kullanarak yataklarınızı sık sık yıkayın. (en az 130 derece)

# Küf maruziyetini sınırlamak için evinizdeki nemi düşük tutun (yüzde 30 ila 50 arasında) ve banyo, mutfak ve bodrum katlarınızı düzenli olarak temizleyin.

# Zeminleri kuru toz veya süpürme yerine nemli bir bez veya paspas ile temizleyin.

# Herhangi bir hayvanı sevdirdikten hemen sonra ellerinizi yıkayın; evcil hayvanları olan arkadaşlarınızı ziyaret ettikten sonra kıyafetlerinizi yıkayın.

# Bir evcil hayvana alerjiniz varsa, hayvanı evinizden mümkün olduğunca uzak tutun. Evcil hayvanın evin içinde olması gerekiyorsa yatak odasından uzak tutun; böylece uyurken hayvan alerjenlerine maruz kalmazsınız.

İlaçlar

Alerjik riniti tetikleyen birçok alerjen havada bulunur; bu nedenle her zaman onlardan kaçamazsınız. Semptomlarınız sadece tetikleyicilerden kaçınarak iyi kontrol edilemezse alerji uzmanınız burun tıkanıklığını, hapşırmayı ve kaşıntılı burun akıntısını azaltan ilaçlar önerebilir. Birçok formda mevcuttur – oral tabletler, sıvı ilaç, burun spreyleri ve göz damlaları. Bazı ilaçların yan etkileri olabilir; bu nedenle tedavileri alerji uzmanınızla konuşun, böylece istediğiniz hayatı sıkıntısız ve sağlıklı bir şekilde yaşamanıza yardımcı olabilirler.

Alerjik rinit bulaşıcı mıdır?

Hayır. Alerjik rinit (saman nezlesi) bağışıklık sisteminizin vücudunuza solunan alerjenlere verdiği yanıttan kaynaklanır. Bir virüs veya bakteriden kaynaklanmaz ve bulaşıcı değildir.