Laffer eğrisi, ekonomist Arthur Laffer tarafından geliştirilmiştir. Teori, vergi oranları ile hükümet tarafından toplanan vergi gelirleri arasındaki ilişkiyi analiz eder. Teori, vergi oranlarının düşürülmesinin toplam vergi gelirini artırdığı argümanına dayanır.
Laffer Eğrisinin Önemi
Vergi gelirini maksimize eden optimum bir vergi oranı vardır. Oranın olması gereken oranın ötesinde bir artış, ticari faaliyetler ve yatırım faaliyetleri için caydırıcı bir rol oynayacaktır.
Vergilerin Laffer eğrisi boyunca çok yüksek olduğu bir durumda vergi oranındaki bir indirim ekonomik faaliyetleri teşvik edecek ve vergi gelirlerini artıracaktır. Daha yüksek vergi oranları, yatırım yapma, iş genişletme ve gelir getirici faaliyetler yürütme teşvikini azaltır.
Temel varsayımlar ve ekonomik fikir, insanların ekonomik davranışlarını hükumet tarafından verilen vergi teşvikleri ışığında ayarlayacaklarıdır.
Laffer eğrisi, vergi oranlarının etkisini %0’dan %100’e kadar analiz eder. %0 vergi oranında vergi geliri açıkça sıfır olacaktır. Vergi oranları yükseldikçe toplanan vergi gelirleri artacaktır.
Sonunda, vergi oranları Laffer eğrisinde yüzde 100’e ulaşırsa insanlar çalışmamayı, tüketmemeyi seçecektir. Bu nedenle vergi gelirinin pozitif olduğu aralıkta olması gerekmektedir.
Yukarıda belirttiğim gibi olması gerekenden fazla vergi oranı olursa kitleler ya çalışmaz, üretmez, vergi kaçırır ya da tüketimi keser. Yüksek vergi oranı bir devlet hazinesi için yüksek gelir demek değildir.
Laffer eğrisini kafanızda daha da oturtmanız için örnek vereyim:
5 liralık kahvenin üzerine 10 lira vergi eklersen satış fiyatı 15 lira olur ve bu fiyattan 100 kahve satılır. Devletin toplam vergi geliri de 1.000 tl olur.
5 liralık kahve üzerine 30 lira vergi eklersen satış fiyatı 35 lira olur ve bu fiyattan 30 kahve satılır. Devletin toplam vergi geliri de 900 tl olur.
Vergi yükseltildiği için devletin vergi geliri yükselmedi aksine düştü.
Laffer Eğrisi, bir gerçeklikten başka bir şey değildir. Vergi oranını sıfır olarak belirlerseniz elbette herhangi bir devlet geliriniz olmayacak. Elbette bir şeyi %100 vergilendirirseniz devlet geliriniz yine olmayacak.
Vergiyi %100’den %99’a düşürürseniz gelirler artacaktır ama ya vergi oranı %51 ise? Bunu %50’ye düşürmek gelirleri artıracak mı?
Mesele optimal oranın nerede fayda sağlayacağı…
