Kripto para dünyası, yatırım fırsatlarıyla birlikte çeşitli dolandırıcılık risklerini de beraberinde getiriyor. Bu dolandırıcılık yöntemlerinden biri olan rug pull, birçok yatırımcının mağdur olmasına neden oluyor. Peki, rug pull tam olarak nedir, nasıl gerçekleşir ve bu tür dolandırıcılıklardan nasıl korunabilirsiniz?
Rug Pull Nedir?
Rug pull, kripto para piyasasında geliştiricilerin yatırımcılardan fon topladıktan sonra projeyi aniden terk edip, tüm likiditeyi çekerek yatırımcıları zarara uğrattığı bir dolandırıcılık yöntemidir. “Rug pull” terimi, “halının çekilmesi” anlamına gelir ve yatırımcıların bir anda mağdur olmasını temsil eder.
Rug Pull Nasıl Gerçekleşir?
- Çekici Bir Proje Oluşturulması:
- Dolandırıcılar, potansiyel yatırımcıları cezbetmek için iddialı bir proje hazırlar.
- Profesyonel bir web sitesi, çekici bir yol haritası ve gerçekçi vaatlerle güven kazanılır.
- Yüksek Getiri Vaadi:
- Yüksek ve garantili kazanç vaatleriyle yatırımcılar ikna edilir.
- Ünlü kişiler veya sosyal medya fenomenleri aracılığıyla proje tanıtılır.
- Likiditenin Çekilmesi:
- Yeterli yatırım toplandıktan sonra geliştiriciler, projeyi terk ederek fonları çeker.
- Token sahipleri, aniden değersizleşen kripto para birimleriyle baş başa kalır.
Rug Pull Türleri
- Likidite Havuzunun Boşaltılması:
Proje sahipleri, merkeziyetsiz borsalarda (DEX) likiditeyi kilitlemez ve topladıkları fonlarla kaçabilir. - Kötü Amaçlı Akıllı Kontratlar:
Akıllı kontratlara kötü amaçlı kodlar yerleştirilerek, kullanıcıların token satması engellenebilir veya kontrol tamamen proje sahibine bırakılabilir. - Aşamalı Satış ve Kaçış:
İlk başta düzenli ilerleyen proje sahipleri, token fiyatı zirveye ulaştığında satış yaparak kayıplara karışır.
Rug Pull Örnekleri
- Squid Game Token Dolandırıcılığı:
- Netflix’in popüler dizisi Squid Game’in adını kullanarak piyasaya sürülen bu token, yatırımcıları cezbederek milyonlarca dolarlık bir vurgun yaptı.
- DeFi Projeleri:
- 2021 yılında birçok DeFi projesi, kullanıcılarını vaatlerle çekerek likiditeyi boşaltıp kaçtı.
Rug Pull’dan Korunma Yolları
- Proje Geliştiricilerini Araştırın:
- Proje ekibi anonim mi, yoksa geçmişleri doğrulanabiliyor mu? Güvenilir isimlerle çalışıyor mu?
- Whitepaper’ı Okuyun:
- Projenin teknik detaylarını inceleyin ve vaat edilenlerin gerçekçi olup olmadığını değerlendirin.
- Bağımsız Denetimleri Kontrol Edin:
- Güvenilir denetim firmaları tarafından projeye yönelik yapılan güvenlik testlerini inceleyin.
- Topluluk Geri Bildirimlerini Değerlendirin:
- Reddit, Twitter ve Discord gibi platformlarda topluluk yorumlarını gözden geçirin.
- Likidite Kilidini Kontrol Edin:
- Merkeziyetsiz borsalarda likiditenin belirli bir süre boyunca kilitlendiğini doğrulayın.
Sonuç
Kripto para piyasasında yatırım yaparken rug pull gibi dolandırıcılık yöntemlerine karşı dikkatli olmak büyük önem taşır. Yapacağınız yatırımlarda, projeyi detaylı bir şekilde araştırmak ve acele karar vermemek sizi koruyacaktır.